Uczniowie, którzy ukończyli 16 lat i pobierają rentę rodzinną po zmarłym rodzicu, muszą złożyć w ZUS-ie wniosek o dalszą wypłatę renty wraz z zaświadczeniem ze szkoły potwierdzającym dalszą naukę. W przeciwnym razie stracą świadczenie. Taki obowiązek dotyczy także niektórych studentów.
Renta rodzinna po zmarłym rodzicu przysługuje dzieciom do ukończenia 16. roku życia, a jeśli kontynuują naukę – nawet do 25. roku życia. Studenci, którzy kończą 25 lat na ostatnim roku studiów, mogą otrzymywać rentę aż do zakończenia tego roku akademickiego. Bez ograniczeń wiekowych renta rodzinna przysługuje dzieciom, które stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16. roku życia lub w trakcie nauki - przed ukończeniem 25. rokiem życia. W ich przypadku nie ma znaczenia, czy się uczą.
Co zrobić, żeby nie stracić renty
Uczniowie, którzy chcą otrzymywać rentę rodzinną po ukończeniu 16. roku życia, muszą złożyć w ZUS wniosek o kontynuację wypłaty oraz dołączyć zaświadczenie o dalszej nauce. Brak dokumentów oznacza wstrzymanie świadczenia. Termin składania mija z końcem września. Jeśli jednak
16. urodziny przypadają w trakcie roku szkolnego, dokumenty trzeba dostarczyć w miesiącu, w którym dziecko osiągnie ten wiek. Na przykład, jeśli uczeń kończy 16 lat w listopadzie, zaświadczenie powinien złożyć do końca listopada, a dla zachowania ciągłości wypłat – najlepiej co najmniej 12 dni roboczych przed terminem płatności renty - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Maturzyści przyjęci na studia, którzy chcą zachować rentę za wrzesień, powinni do końca tego miesiąca złożyć wniosek i zaświadczenie o przyjęciu na uczelnię. Następnie, do końca października muszą dodatkowo potwierdzić rozpoczęcie studiów. Do końca października dokumenty składają także studenci kontynuujący naukę, jeśli wcześniej mieli wystawione zaświadczenie tylko na jeden rok.
Kiedy nie trzeba składać dokumentów
Zaświadczenia nie trzeba składać co roku, jeśli zostało wydane na cały okres nauki, np. na pięcioletni czas trwania studiów. W takim przypadku ZUS wypłaca rentę do daty wskazanej w dokumencie, ale może sprawdzić, czy nauka faktycznie trwa.
Obowiązek informowania o zmianach
Każdy, kto pobiera rentę rodzinną, ma obowiązek poinformować ZUS o przerwaniu lub wcześniejszym zakończeniu nauki. W przypadku niedopełnienia tych formalności, trzeba będzie zwrócić nienależnie pobrane pieniądze wraz z odsetkami.
„Lekcje z ZUS” i Olimpiada ZUS-owa to nie jedyne inicjatywy edukacyjne organizowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Szkoły podstawowe mogą również przystąpić do „Projektu
z ZUS”, w ramach którego chętni uczniowie biorą udział w konkursie z atrakcyjnymi nagrodami.
Od kilku lat ZUS z powodzeniem realizuje w szkołach podstawowych program edukacyjny „Projekt z ZUS”. Obejmuje on jedną lekcję, podczas której uczniowie poznają podstawy systemu ubezpieczeń społecznych: prawa i obowiązki ubezpieczonych, płatników składek i świadczeniobiorców, a także dowiadują się, jakie świadczenia przysługują osobom ubezpieczonym. – Program cieszy się dużym zainteresowaniem i pozwala uczniom lepiej zrozumieć rolę ubezpieczeń społecznych – podkreśla Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Po zajęciach uczniowie przygotowują pracę konkursową (komiks, film, rolka lub plakat), która ma pokazać, dlaczego ubezpieczenia społeczne są ważne. Prace oceniane są w trzech etapach: szkolnym, wojewódzkim i centralnym. Na zwycięzców etapu centralnego czekają nagrody rzeczowe, a najlepsze prace są prezentowane na stronie ZUS-u w zakładce Edukacja – dodaje Klaudia Zmarzły z oddziału ZUS w Bydgoszczy.
Prace można przygotowywać indywidualnie, w parach lub w małych grupach (do 5 osób). W tym roku szkoły mają czas do 20 marca 2026 r., aby wyłonić najlepsze prace i przesłać je do komisji wojewódzkich ZUS do 3 kwietnia 2026 r.
Do „Projektu z ZUS” można dołączyć w dowolnym momencie roku szkolnego – nawet jeśli uczniowie nie planują udziału w konkursie. Zakład przygotował dla nauczycieli komplet materiałów dydaktycznych oraz oferuje opiekę merytoryczną i szkolenia. Na życzenie lekcję instruktażową mogą przeprowadzić koordynatorzy ds. komunikacji społecznej i edukacji.
Kontakt do koordynatorów w regionie:
Więcej informacji oraz materiały edukacyjne dostępne są na stronie ZUS: https://www.zus.pl/edukacja/szkoly-podstawowe/projekt-z-zus
Trudności z opłacaniem składek mogą dotknąć każdego przedsiębiorcę – bez względu na wielkość firmy czy branżę. Nawet chwilowe problemy z płatnościami potrafią szybko przerodzić się w poważne zadłużenie i ryzyko egzekucji. Dlatego nie warto zwlekać – ZUS oferuje rozwiązania, które pomagają wyjść z trudnej sytuacji: odroczenie terminu płatności lub rozłożenie długu na raty.
Jeśli firma nie jest w stanie zapłacić składek w terminie, może wystąpić o ich odroczenie. W praktyce oznacza to przesunięcie daty płatności, dostosowanej do możliwości przedsiębiorcy. ZUS nie nalicza wówczas odsetek – zamiast nich pobierana jest jedynie opłata prolongacyjna, niższa niż ustawowe odsetki. To rozwiązanie pozwala zyskać czas i zachować płynność finansową. - Aby skorzystać z odroczenia, wniosek trzeba złożyć najpóźniej w dniu, w którym upływa termin płatności składki – wyjaśnia Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Spłata zadłużenia w ratach
Drugim rozwiązaniem jest rozłożenie należności na raty. To szansa na stopniowe spłacenie długu nawet wtedy, gdy ZUS wszczął już postępowanie egzekucyjne. Po podpisaniu umowy egzekucja zostaje zawieszona, a przedsiębiorca spłaca zobowiązania zgodnie z ustalonym harmonogramem. Dzięki temu możliwe jest również uzyskanie zaświadczenia o niezaleganiu, potrzebnego m.in. w przetargach. Wniosek o rozłożenie zadłużenia na raty można złożyć w każdej chwili – zarówno w odniesieniu do zaległych, jak i przyszłych składek. Umowa z ZUS może obejmować także zobowiązania wobec pracowników, koszty egzekucyjne oraz zadłużenie osób trzecich (np. spadkobierców, małżonków, następców prawnych). Zarówno odroczenie, jak i spłata w ratach są korzystne finansowo – zamiast pełnych odsetek przedsiębiorca ponosi tylko połowę ich wysokości w formie opłaty prolongacyjnej.
Wsparcie doradców
Przedsiębiorcy nie muszą szukać rozwiązań sami – w placówkach ZUS-u dostępni są doradcy ds. ulg i umorzeń. Pomagają w przygotowaniu wniosku, wyborze najkorzystniejszej formy wsparcia oraz wyjaśniają, jakie dokumenty należy dołączyć. Zakres wymaganych załączników zależy od rodzaju prowadzonej działalności i formy opodatkowania, dlatego ustalany jest indywidualnie. Z doradcą można skontaktować się osobiście, telefonicznie lub podczas e-wizyty. Szczegółowe informacje i dane kontaktowe znajdują się na stronie zus.pl.
Brak płynności finansowej płatnika składek zatrudniającego powyżej 20 osób może utrudniać terminowe wypłacanie pracownikom należnych im świadczeń, takich jak zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne. W takiej sytuacji ZUS może przejąć obowiązek wypłaty tych świadczeń. Aby było to możliwe, konieczne jest złożenie wniosku – przez płatnika składek lub samego ubezpieczonego.
Płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego ponad 20 osób sami ustalają uprawnienia i wypłacają świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) swoim pracownikom w okresie zatrudnienia. Jeśli jednak nie wywiązują się z tego obowiązku, wypłatę może przejąć ZUS – na wniosek płatnika lub ubezpieczonego. W tym celu płatnik przekazuje formularz ZUS Z-3, a ubezpieczony, który nie otrzymuje zasiłku od płatnika, może samodzielnie wystąpić do ZUS-u o przejęcie wypłaty świadczeń - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
ZUS może przejąć wypłatę zasiłków, gdy płatnik składek znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, prowadzone jest wobec niego postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne, albo gdy inne niezależne od niego okoliczności uniemożliwiają wypłatę świadczeń. Po otrzymaniu wniosku ZUS prowadzi postępowanie wyjaśniające – ustala przyczyny niewypłacania świadczeń, ocenia możliwości płatnika oraz gromadzi niezbędną dokumentację. Po zakończeniu postępowania wydaje decyzję rozstrzygającą sprawę.
Decyzja ZUS
O decyzji dotyczącej przejęcia lub odmowy przejęcia wypłaty zasiłków ZUS informuje płatnika składek. Jeśli Zakład przejmie wypłatę, decyzja ustalająca prawo do zasiłku przekazywana jest również ubezpieczonemu wraz z informacją, że za opóźnienie w wypłacie świadczenia może on dochodzić odsetek od płatnika składek. Po wydaniu decyzji ZUS realizuje wypłatę. Gdy ustanie przeszkoda uniemożliwiająca płatnikowi wypłatę zasiłków, ZUS informuje o tym ubezpieczonych i przekazuje dalszą realizację wypłat płatnikowi składek.
Wsparcie dla przedsiębiorców
Przedsiębiorcy, którzy mają problemy z płynnością finansową, mogą wystąpić do ZUS-u o odroczenie terminu płatności składek lub rozłożenie ich na raty. Zawarcie takiej umowy przynosi wymierne korzyści – ZUS nie nalicza odsetek za zwłokę, a jedynie opłatę prolongacyjną, która wynosi połowę ustawowych odsetek.
Po narodzinach dziecka i okresie urlopu poświęconego na opiekę, mama może powrócić do aktywności zawodowej. Od 1 października 2024 roku wprowadzone zostało świadczenie „Aktywni Rodzice w pracy”, które wspiera finansowo rodziny w sytuacji, gdy maluch pozostaje w domu, pod opieką bliskich – na przykład babci czy dziadka.
Świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” przysługuje na dzieci w wieku od 12 do 35 miesięcy. Rodzice mogą je otrzymać, jeśli oboje pracują i spełniają wymóg aktywności zawodowej. Warunkiem jest, aby dziecko w tym czasie nie uczęszczało do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego ani nie było pod opieką dziennego opiekuna – opiekę może natomiast sprawować np. babcia, dziadek lub inny krewny - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim. Z dofinansowania mogą skorzystać także opiekunowie faktyczni dziecka, rodziny zastępcze oraz osoby prowadzące rodzinny dom dziecka.
Do 31 maja 2025 roku rodzice w całym kraju otrzymali już 1 mld 67 mln złotych wsparcia, z czego 54,2 mln złotych wypłacono w naszym regionie. Miesięczna kwota świadczenia wynosi 1500 zł, a w przypadku dziecka z niepełnosprawnością z odpowiednim orzeczeniem 1900 zł. Świadczenie wypłacane jest maksymalnie przez 24 miesiące.
Jaki jest minimalny poziom aktywności zawodowej, który uprawnia do świadczenia
Aby otrzymać świadczenie, należy wykazać minimalny poziom przychodów. W przypadku, gdy dziecko wychowywane jest wspólnie z drugą osobą (rodzicem, małżonkiem lub partnerem), wypłata przysługuje, jeśli oboje rodzice osiągają przychód, którego podstawa wymiaru składek wynosi co najmniej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jest to tzw. warunek łączonego poziomu aktywności zawodowej. Drugi wymóg dotyczy indywidualnego poziomu aktywności zawodowej, który musi wynosić co najmniej 50% minimalnego wynagrodzenia. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na preferencyjnych zasadach, próg ten wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia. Dotyczy to osób korzystających z ulg, takich jak: preferencyjne składki, ulga na start oraz mały ZUS plus.
Jeśli rodzic samodzielnie wychowuje dziecko, świadczenie przysługuje, pod warunkiem, że jego podstawa od której opłacane są składki wynosi co najmniej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Gdzie i jak złożyć wniosek
Prawo do świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” przysługuje na okres od 12. do 35. miesiąca życia dziecka. Okres wypłaty liczony jest od miesiąca, w którym wpłynął wniosek. Wniosek składa się wyłącznie w formie elektronicznej – przez aplikację mZUS, Platformę Usług Elektronicznych PUE/eZUS, portal Empatia lub bankowość elektroniczną. Najlepiej złożyć go w miesiącu, w którym dziecko kończy 12 miesięcy. ZUS nie rozpatruje wniosków papierowych. Środki przekazywane są wyłącznie na wskazany rachunek bankowy – nie ma możliwości ich przekazania w formie przekazu pocztowego ani wypłaty gotówkowej.
W ciągu pierwszych pięciu miesięcy tego roku ZUS wpłynęło 67,4 tys. wniosków o świadczenie aktywni rodzice w pracy obejmujących 68,1 tys. dzieci. W województwie kujawsko-pomorskim o wsparcie zawnioskowało ponad 3,1 tys. rodziców na niemal 3,2 tys. dzieci.
Na koniec czerwca liczba cudzoziemców legalnie pracujących i objętych ubezpieczeniami społecznymi w ZUS przekroczyła 1,24 mln osób. W województwie kujawsko-pomorskim było ich ponad 48,3 tys. W porównaniu z końcem 2024 roku wzrost odnotowano zarówno w skali kraju, jak i w regionie.
- Od dłuższego czasu obserwujemy wzrost liczby cudzoziemców przyjeżdżających do Polski i podejmujących legalne zatrudnienie. Na koniec czerwca 2025 r. ubezpieczeniem społecznym w ZUS-ie objętych było 1,24 mln osób z zagranicznym paszportem – to blisko o 47,5 tys. więcej niż 31 grudnia 2024 r. W województwie kujawsko-pomorskim liczba cudzoziemców zwiększyła się w tym czasie o ponad 5,5 tys. i na koniec czerwca wyniosła 48,3 tys. osób – informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Ukraina, Białoruś, Gruzja, Indie…
Najliczniejszą grupę cudzoziemców w statystykach ZUS-u wciąż stanowią obywatele Ukrainy. Na koniec czerwca było ich 818 tys. w skali kraju i ponad 32,4 tys. w województwie kujawsko-pomorskim. W obu przypadkach to więcej niż pół roku wcześniej. Drugie miejsce zajmują Białorusini – 136,3 tys. w Polsce, w tym 3,6 tys. w regionie. Trzecią najliczniejszą grupą w kraju są Gruzini (26,6 tys.), natomiast w województwie kujawsko-pomorskim miejsce to przypadło obywatelom Indii (1,2 tys.). W skali ogólnopolskiej Hindusi zajmują czwarte miejsce (24,3 tys.), a w regionie czwarte są osoby z paszportem gruzińskim (983). We wszystkich tych grupach w ciągu pierwszego półrocza 2025 r. liczba osób objętych ubezpieczeniem społecznym wzrosła – zarówno w Polsce, jak i w województwie kujawsko-pomorskim.
Wielu ubezpieczonych cudzoziemców na Kujawach i Pomorzu pochodzi z Kolumbii (788 osób), Filipin (740) oraz Mołdawii (739). Nie brakuje także przedstawicieli zachodnioeuropejskich państw – składki w ZUS odprowadzają m.in. obywatele Niemiec (275) i Włoch (118). – Wśród osób zatrudnionych w naszym województwie są także przedstawiciele odległych i egzotycznych krajów, m.in. z Zimbabwe, Nowej Zelandii, Kenii czy Gwatemali – dodaje rzeczniczka.
Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego najwięcej ubezpieczonych cudzoziemców zgłoszonych jest w Oddziale ZUS w Bydgoszczy – ponad 32,2 tys. osób. Pod Oddział ZUS w Toruniu podlega natomiast 16,1 tys. obcokrajowców.
Cudzoziemcy w regionie najczęściej zatrudniani są na etatach – w tej formie ubezpieczonych jest ok. 22 tys. osób. Blisko 2,8 tys. obcokrajowców prowadzi natomiast własną działalność gospodarczą. Najliczniejszą grupę przedsiębiorców stanowią Ukraińcy (ok. 1,5 tys.), dalej Białorusini (216) i Bułgarzy (150).
Obcokrajowcy pracujący w Polsce i objęci ubezpieczeniem emerytalno-rentowym regularnie odprowadzają składki do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co wzmacnia jego stabilność finansową.
Źródło: nadesłane, Krystyna Michałek regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim
